Chính sách này sẽ được triển khai đầu tiên tại các khu vực ô nhiễm không khí nghiêm trọng như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.
Bộ Tài nguyên và Môi trường đã đề xuất lộ trình yêu cầu ô tô sản xuất từ năm 2017 đến năm 2021 phải tuân thủ tiêu chuẩn khí thải Euro 3 từ đầu năm 2026, nhằm mục đích thắt chặt kiểm soát các loại xe cũ và giảm ô nhiễm không khí.
Đề xuất này được trình bày tại phiên họp Chính phủ do Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì vào ngày 11/11 để thảo luận về dự thảo quyết định về tiêu chuẩn khí thải xe cơ giới quốc gia.
Theo đó, Bộ đề xuất áp dụng tiêu chuẩn khí thải theo năm sản xuất xe, bắt đầu từ những khu vực ô nhiễm nặng như Hà Nội và TP.HCM.
Cụ thể, xe sản xuất từ năm 2017 đến năm 2021 phải đạt tiêu chuẩn Euro 3 từ đầu năm 2026 và Euro 4 từ năm 2027 tại Hà Nội và TP.HCM.
Xe sản xuất từ năm 2022 phải đạt tiêu chuẩn Euro 4 bắt đầu từ năm sau và Euro 5 từ năm 2028 tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, các tỉnh thành khác phải đạt sau đó 4 năm.
Tiêu chuẩn Euro (từ Euro 1 đến Euro 6) do Liên minh Châu Âu thiết lập đặt ra giới hạn tối đa cho các chất gây ô nhiễm như carbon monoxide (CO), nitơ oxit (NOx), hydrocarbon (HC) và các hạt vật chất. Mức cao hơn đồng nghĩa với các giới hạn nghiêm ngặt hơn.
Ví dụ, một xe chạy xăng đạt tiêu chuẩn Euro 3 phải giới hạn lượng khí thải CO ở mức 2,3 gram/km, HC ở mức 0,2 gram và NOx ở mức 0,15 gram. Theo tiêu chuẩn Euro 4, CO bị giới hạn ở mức 1 gram, HC ở mức 0,1 gram và NOx ở mức 0,3 gram/km.
Tiêu chuẩn khí thải nhằm mục đích giảm ô nhiễm không khí, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và thúc đẩy các phương tiện sạch hơn theo các cam kết quốc tế của Việt Nam về giảm phát thải và giao thông bền vững.
Tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Anh Tuấn ước tính, khoảng 16% số xe sản xuất trong giai đoạn 2017-2021 tại Hà Nội và TP.HCM sẽ không đáp ứng được tiêu chuẩn mới nếu áp dụng vào năm tới, chủ yếu là xe tải và xe đầu kéo.
Ông bày tỏ lo ngại rằng các tiêu chuẩn chặt chẽ hơn có thể làm tăng chi phí vận tải và hậu cần, đặc biệt là tại Thành phố Hồ Chí Minh, nơi có nhiều cảng và trung tâm vận chuyển hàng hóa lớn.
Liên quan đến mốc thời gian áp dụng tiêu chuẩn Euro 5, Bộ Xây dựng cho biết việc thực thi sớm có thể khiến khoảng 15% số xe không đạt chuẩn, gây ra sự gián đoạn lớn.
Bộ này đề xuất hoãn việc triển khai trên toàn quốc vì hiện nay xe sản xuất từ năm 2022 đang được miễn kiểm định lần đầu, khiến cơ quan chức năng khó đánh giá toàn bộ tác động.
Bộ Tư pháp cũng cảnh báo rằng việc thắt chặt tiêu chuẩn khí thải có thể ảnh hưởng đến khả năng di chuyển, sản xuất và lưu thông hàng hóa, đồng thời kêu gọi đánh giá tác động kỹ lưỡng trước khi áp dụng tiêu chuẩn Euro 4 và Euro 5 tại các thành phố lớn.
Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Hà cho biết, lộ trình kiểm soát khí thải phải đảm bảo tính thống nhất giữa xe sản xuất mới, xe nhập khẩu và xe đang lưu hành.
“Xe nhập khẩu không nên có tiêu chuẩn cao hơn xe sản xuất trong nước vì sẽ tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh”, ông Hà nói.
Ông yêu cầu xem xét kỹ lưỡng tất cả các biện pháp hạn chế hoặc cấm các phương tiện không tuân thủ để đảm bảo công bằng và giảm thiểu sự gián đoạn cho người dân và doanh nghiệp.
Tttbđt tbHn
