Dữ liệu của trung tâm việc làm chính phủ Nhật Bản cho thấy số người từ 65 tuổi trở lên tìm việc ở Nhật Bản đã tăng hơn gấp đôi trong thập kỷ qua, tạo ra thách thức trong việc tìm việc làm phù hợp cho họ trong bối cảnh thị trường lao động đang ngày càng thu hẹp.
Trung tâm việc làm Hello Work ở quận Ikebukuro của Tokyo đã bố trí quầy dành riêng cho người cao tuổi. Một số cần công việc để tăng thêm thu nhập, nhưng những người khác chỉ muốn duy trì sự bận rộn.
Một người đàn ông 66 tuổi đến đó để điền giấy tờ vào tháng trước cho biết: “Tôi muốn làm việc cho đến khi 70 tuổi”.
Ông đã nghỉ hưu từ công việc mình gắn bó trước đây vào tháng 11 sau khi làm việc quá tuổi nghỉ hưu của công ty và hiện đang tìm kiếm một công việc khác. “Tôi sẽ kiệt sức nếu cứ ở nhà suốt, và ý nghĩ phải ngừng làm việc hoàn toàn khiến tôi bất an.”
Hơn 100 người tìm việc đến quầy hàng ngày để xin lời khuyên. Một đại diện trung tâm việc làm cho biết: “Chúng tôi tiếp nhận nhiều người ở độ tuổi 70 và 80.”
Tình trạng nay chưa từng diễn ra trong thập kỷ trước. Từ năm 2001 đến 2018, những người trong độ tuổi từ 25 đến 29 là nhóm người tìm việc lớn nhất tại Hello Work. Nhiều người tìm kiếm các vị trí toàn thời gian thay vì công việc bán thời gian.
Hiện nay, nhiều người tìm việc đã qua tuổi nghỉ hưu truyền thống. So sánh số lượng người tìm việc tích cực trung bình từ tháng 1 đến tháng 11 năm 2023 với 10 năm trước đó, những người từ 25 đến 29 tuổi giảm đi 100.000, xuống còn 196.000, trong khi những người từ 65 tuổi trở lên tăng từ 140.000 lên 256.000.
Tỷ lệ người tìm việc từ 65 tuổi trở lên là 13%, tăng mạnh so với mức 5% của 10 năm trước. Nếu tính cả những người từ 55 tuổi trở lên thì nhóm này chiếm 1/3 tổng số người tìm việc.
Ngoài những thay đổi về nhân khẩu học do dân số già ở Nhật Bản, luật lao động của nước này cũng đang có hiệu lực.
Các công ty được yêu cầu tuyển dụng lao động đến 65 tuổi, nhưng đối với những người từ 65 đến 70 tuổi, các công ty chỉ được khuyến khích cung cấp việc làm.
Một số người lớn tuổi muốn tiếp tục làm việc phải tìm kiếm việc làm ở một ngành khác.
Tỷ lệ người tìm việc tìm được việc làm thành công ở người Nhật lớn tuổi có xu hướng thấp hơn. Trong dữ liệu mới nhất từ tháng 11, tỷ lệ chung là 27% trong khi tỷ lệ ở những người từ 65 tuổi trở lên là 21%.
Đại diện của Hello Work Ikebukuro cho biết: “Công việc văn thư rất phổ biến ở người cao tuổi, nhưng cơ hội việc làm có xu hướng dành cho những công việc như giám đốc tòa nhà chung cư và đội ngũ lao công”.
Cơ quan này tổ chức các buổi hội thảo dành cho người cao tuổi khoảng ba lần một tháng, khuyến khích họ tìm hiểu nhiều ngành nghề khác nhau.
Một số công ty trong các ngành thường xuyên thiếu lao động đang nỗ lực tuyển dụng nhiều người cao tuổi hơn.
Cơ quan nhân sự Staff Service Holdings chia công việc chăm sóc điều dưỡng thành 48 nhiệm vụ, như giúp người ra khỏi giường, cho ăn, tắm rửa và dọn dẹp. Nó nhằm mục đích mở rộng cơ hội cho những người không có kinh nghiệm trong lĩnh vực điều dưỡng.
Số lượng người cao tuổi làm việc trong lĩnh vực chăm sóc điều dưỡng thông qua các dịch vụ của công ty đã tăng gấp ba lần trong 4 năm.
Theo dữ liệu từ Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế, vào năm 2022, có 52% dân số Nhật Bản từ 65 đến 69 tuổi tham gia thị trường lao động, mức cao nhất trong số 37 quốc gia có dữ liệu. Tỷ lệ này ở Mỹ là 33%, Anh là 26% và Đức là 20%.
Trong số những người từ 70 đến 74 tuổi, tỷ lệ ở Nhật Bản là 34%, chỉ đứng sau Hàn Quốc với 41%.
Chỉ riêng lương hưu có thể không cung cấp đủ thu nhập cho những người sống ở tuổi già. Cơ quan Dịch vụ Tài chính Nhật Bản ước tính vào năm 2019 rằng một quỹ tiết kiệm trị giá 20 triệu yên (139.000 USD theo tỷ giá hiện tại) là cần thiết cho cuộc sống sau khi nghỉ hưu, mặc dù một số người cho rằng con số này là không đủ.
Bài: Hiếu Võ – Theo Nikkei Asia
