Sau bốn tháng, từ giữa tháng 3 đến cuối tuần trước, ngày 15/7, vàng được giao dịch quanh mốc 68-69 triệu đồng/lượng vàng miếng bốn số chín. Mỗi lượng vàng SJC vào cuối ngày 18/7 đã giảm tới 4,5 triệu đồng, tương đương giảm 7% trong ngày và dần tuột dốc về sát 60 triệu đồng/lượng mua vào và 62 triệu đồng/lượng bán ra lúc 9h30 ngày 19/7. Đây là mức giảm kỷ lục trong ngày của vàng miếng từ trước đến nay.
Giá vàng được cập nhật lúc 14h30 ngày 20/7/2022.
Trong khi vàng miếng SJC giảm mạnh, giá vàng trang sức nguyên vật liệu không có biến động đáng kể. Giá vàng nhẫn tròn trơn được giao dịch quanh vùng giá 5,2-5,3 triệu đồng một chỉ.
Trước xu hướng giảm mạnh của giá vàng, giao dịch ngoài thị trường đã sôi động hẳn. Chiều tối 18/7, SJC Phú Thọ tại khu chợ Thiếc (quận 11) ghi nhận lượt giao dịch tăng 10-15% do một số bộ phận tái cơ cấu danh mục, một số người chốt lời hoặc chuyển từ vàng miếng sang nắm giữ vàng nhẫn vì cho rằng vàng trang sức nữ trang vẫn có mức độ ổn định giá nhất định.
Có nhiều lý do giải thích cho biến động bất ngờ của vàng miếng SJC. Đầu tiên phải kể đến mặt bằng chung của giá vàng quốc tế trong một tháng qua đã giảm 6,83%- khoảng 2 đô la và đang ở ngưỡng quan trọng 1.707 USD/ounce. Còn so với đỉnh, giá vàng thế giới đã mất 17%. Rủi ro nắm giữ vàng tăng lên.
Chục năm nay, thị trường lưu hành một lượng hữu hạn vàng miếng SJC, theo ước tính của Hiệp hội kinh doanh vàng Việt Nam (VGTA), con số này ở mức 20 triệu lượng. Hoạt động mua bán vàng miếng SJC thực chất diễn ra giữa những người đang giữ vàng miếng SJC được sản xuất từ thời gian trước. Vì thế, vàng miếng SJC tách biệt với cả giá vàng thế giới và vàng nhẫn bốn số chín trong nước, có thời điểm tới 16 triệu đồng/lượng, khiến những người nắm giữ vàng miếng SJC e ngại. Đặc biệt vàng miếng SJC đã có bốn tháng đứng ở mức cao mà không thể nhích thêm, dưới góc độ đầu tư, khả năng rớt giá của nó dễ dàng xảy ra.
Lợi nhuận của công ty SJC từ giao dịch vàng miếng cũng không khả quan dù doanh số có thể cao. Nguyên nhân là khi bán ra một lượng vàng miếng nhất định, các tổ chức đều phải mua lại số tương ứng nhằm đảm bảo thanh khoản. Hơn nữa giá niêm yết thường không phải là giá mua bán thật, vì khách hàng bao giờ cũng thương lượng theo hướng bán theo giá cao hơn và mua thấp hơn giá niêm yết.
Thanh khoản vàng SJC hiện rất yếu. Từ chỗ chiếm 90% thị phần, nay vàng miếng SJC chỉ chiếm khoảng 10% thị phần, giao dịch vài trăm lượng/ngày. Chỉ cần khách hàng ở đâu đó đặt mua hay bán 100 cây là giá vàng đã biến động.
Thanh khoản yếu, biên lợi nhuận thấp dẫn đến hệ lụy các tổ chức kinh doanh và các tiệm vàng lớn ở TP HCM liên tục thu hẹp hoạt động. Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP HCM, trước Nghị định 24 về quản lý kinh doanh vàng, ban hành năm 2012, TP HCM có 5.500 tiệm vàng tư nhân. Sau Nghị định 24, khoảng năm 2017-2018 còn 3.300 tiệm. Từ đó đến nay số tiệm giảm thêm phân nửa. Trong tốp 10 tiệm vàng tư nhân tầm cỡ ở thành phố, nay còn 2-3 tiệm hoạt động. Ba trên năm ngân hàng cổ phần có chức năng kinh doanh vàng đã gần như không hoạt động mảng này. Ngân hàng kinh doanh vàng tích cực nhất cả năm ngoái lãi được 30 tỷ đồng từ kinh doanh vàng, còn lợi nhuận từ vàng sáu tháng đầu năm nay chưa bằng một nửa cùng kỳ.
Ngoài những lý do kể trên, sau Nghị định 24, các tiệm vàng tư nhân không còn được phép thu đổi ngoại tệ và chính thức không được kinh doanh vàng miếng. TP HCM còn 5 tiệm vàng được phép thu đổi ngoại tệ. Chỉ có cửa hàng vàng của các công ty SJC và PNJ cùng các ngân hàng được phép kinh doanh vàng miếng. Những trung tâm vàng lớn của TP HCM xung quanh chợ Bến Thành, chợ An Đông, tuyến đường Nhiêu Tâm, Nghĩa Thục, Bùi Hữu Nghĩa quận 5… chủ yếu sản xuất và kinh doanh vàng nữ trang, mỹ nghệ.
Đại diện Ngân hàng Nhà nước, Thống đốc Ngân hàng hồi đầu tháng 6 trong các cuộc trao đổi với báo giới, cho biết sẽ xem xét có thể chỉnh sửa Nghị định 24 để thêm nhiều thương hiệu cùng sản xuất vàng miếng nhằm giảm sự độc quyền của SJC cũng tác động đến giá vàng.
“Không chỉ chúng tôi mà nhiều tổ chức, cá nhân đang có xu hướng bán vàng SJC để mua vàng nhẫn. Bao giờ chính sách thay đổi, độ vênh giữa vàng miếng trong nước và thế giới thu hẹp thì quay lại mua vàng SJC”, ông nói.
Trong khi đó, ông Trần Thanh Hải – Chủ tịch Công ty Vàng bạc đá quý SJC Phú Thọ – cho rằng phiên giảm “sốc” hôm nay bắt nguồn chủ yếu từ yếu tố bên ngoài. Theo đó, giá euro ngang giá USD lần đầu sau 20 năm và lo ngại Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tiếp tục tăng lãi suất cuối tháng này đang làm tăng vị thế của đồng bạc xanh. Nhà đầu tư thế giới vì thế đang bán tháo tài sản ở nhiều kênh, trong đó có vàng, để chuyển sang nắm giữ USD.
Biểu đồ lãi suất tham chiếu tại Mỹ. Màu đỏ là các đợt tăng lãi từ 0,75% trở lên. Nguồn: CNN, Refinitiv
Trong diễn biến tình trạng lạm phát đang tàn phá nền kinh tế, vàng thay vì trở thành nơi “trú ẩn” thì nay hoàn toàn bị lép vế trước các kênh tiết kiệm, nhà đất, chứng khoán, ngoại tệ. Đơn giản là vàng đã mất chức năng thanh toán. Đầu tư vàng từ đầu năm đến nay không có lời, kém hẳn gửi tiền ngân hàng, mua bất động sản hoặc ngoại tệ. Sự tồn tại, giao dịch vàng miếng không góp phần vào tăng trưởng kinh tế; ngược lại có thể dẫn đến ứ đọng vốn trong dân. Chưa kể nhập khẩu vàng làm tiêu tốn ngoại tệ.
Thị trường vàng chịu tác động của yếu tố tâm lý, có khả năng bị chi phối bởi yếu tố đầu cơ, liên quan đến nhập khẩu, xuất khẩu vàng lậu, tác động đến tỷ giá đô la mặt trên thị trường tự do. Xuất phát từ đây, cách tốt nhất để quản lý thị trường vàng chính là ổn định giá trị đồng Việt Nam, kiểm soát lạm phát, tạo dựng niềm tin vững chắc vào đồng nội tệ.
Bài: Việt Hương – Tổng hợp
