Trong số tất cả các mục tiêu thương lượng mà liên đoàn United Auto Workers đặt ra trong các cuộc đàm phán vừa hoàn thành, không có mục tiêu nào tham vọng hơn ý tưởng về chế độ làm việc 32 tiếng mỗi tuần (và đương nhiên, không bị trừ lương).
Điều đó đã không xảy ra, ít nhất là không phải ở vòng đàm phán gần nhất. Và nó có vẻ như là một giấc mơ không thể thực hiện được đối với hầu hết người lao động Mỹ. Nhưng Chủ tịch UAW – Shawn Fain nói rằng điều đó không chỉ có thể đạt được mà còn là giấc mơ mà tổ tiên của ông đã tin tưởng.
“Tôi nghĩ đó là một mục tiêu rất thực tế,” ông nói trong một cuộc phỏng vấn với CNN Business. Ông chỉ ra rằng đó là mục tiêu đàm phán của liên đoàn từ giữa thế kỷ trước, ngay sau khi nó giành được quyền đại diện cho người lao động tại các nhà sản xuất ô tô của quốc gia.
“Tôi không biết điều gì sẽ xảy ra trong 60 hoặc 70 năm tới, nhưng cuộc đàm phán đó đã thất bại,” ông nói. “Vì vậy, tôi cảm thấy điều bắt buộc là chúng ta phải tiếp tục, bạn biết đấy, những người công nhân đang đòi lại cuộc sống của họ”.
Nhưng ý tưởng này đã bị các nhà sản xuất ô tô bác bỏ. Một số giám đốc điều hành, chẳng hạn như Giám đốc điều hành Ford Jim Farley, cho biết việc đồng ý với điều đó sẽ dẫn đến tổn thất lớn cho các nhà sản xuất ô tô.
Farley nói với CNN vào ngày 14 tháng 9, một ngày trước khi cuộc đình công bắt đầu: “Nếu chúng tôi làm điều đó [thực hiện chế độ làm việc 4 ngày/tuần]…. thì chúng tôi hẳn đã phá sản từ nhiều năm trước. Chúng tôi sẽ phải đóng cửa các nhà máy và hầu hết mọi người sẽ mất việc làm.”
Và một khi công đoàn và các nhà sản xuất ô tô bắt đầu đạt được tiến bộ trong thỏa thuận cuối cùng sẽ chấm dứt cuộc đình công, thì lại có rất ít cuộc thảo luận về chế độ làm việc bốn ngày một tuần. Công đoàn đã giành được một hợp đồng kỷ lục, với mức tăng lương ngay lập tức ít nhất là 11%, tăng thêm 14 điểm phần trăm trong suốt thời hạn hợp đồng, hoàn lại các khoản điều chỉnh chi phí sinh hoạt (COLA) và cải thiện phúc lợi hưu trí, cùng nhiều lợi ích khác.
Hầu hết công nhân làm việc theo giờ tại GM, Ford và Stellantis sẽ được trả ít nhất 43 USD/giờ vào thời điểm hợp đồng được phê chuẩn gần đây kết thúc vào tháng 4 năm 2028. Con số đó tương đương khoảng 1.700 USD/tuần cho một tuần làm việc 40 giờ. Và COLA có thể sẽ tăng nó hơn thế nữa. Và mặc dù có thể không thể biết được cơ cấu trả lương giả định cho một thỏa thuận thay thế bao gồm một tuần làm việc bốn ngày, nhưng việc trả mức lương hàng tuần đó cho một tuần làm việc 32 giờ sẽ làm tăng mức lương theo giờ lên khoảng 25%, bên cạnh mức tăng bổ sung vừa được thương lượng.
Liệu các công ty có đủ khả năng chi trả cho mức tăng bổ sung đó hay không sẽ phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm thay đổi năng suất, nhu cầu về phương tiện và tác động lên giá cả và chi phí nguyên liệu thô, thứ tác động đến chi phí sản xuất hơn chi phí lao động. Nhân công chỉ chiếm khoảng 7% đến 8% giá thành một chiếc xe.
Nhưng Fain nói rằng ông ấy tin chế độ làm việc 4 ngày/tuần sẽ thành hiện thực trong tương lai. Ông cho biết việc ứng dụng công nghệ mới, chẳng hạn như trí tuệ nhân tạo, giúp tăng năng suất, sẽ khiến tuần làm việc ngắn hơn trở nên khả thi.
Và ông nói rằng việc các công ty đều nói rằng họ có đủ khả năng chi trả cho các hợp đồng kỷ lục đã đạt được là bằng chứng cho thấy các công ty có đủ khả năng để thực hiện những cải tiến hơn nữa.
Ông nói: “Bạn biết đấy, lựa chọn của những công ty này và tầng lớp tỷ phú luôn xoay quanh việc thu về lợi nhuận càng nhiều càng tốt và chi trả cho người lao động càng ít càng tốt”.
Thay vì sử dụng các biện pháp cải thiện năng suất để cắt giảm nhân sự, ông cho rằng các công ty nên “sử dụng công nghệ để mang lại lợi ích cho mình. Đó là một sự lựa chọn. Vì vậy tôi tin rằng [một tuần bốn ngày] là rất khả thi.”
Ông chỉ ra nhiều chương trình thí điểm khác nhau mà một số người sử dụng lao động trên khắp thế giới đang thử nghiệm để kiểm tra ý tưởng về một tuần làm việc bốn ngày cho người lao động.
“Ý tôi là, nó đã xảy ra rồi, chỉ là chưa phải ở đây,” ông nói. “Bởi vì ở Mỹ, chúng ta lúc nào cũng bị nhấn chìm trong núi việc.”
Một chương trình thí điểm tuần làm việc 4 ngày trên toàn cầu đã được thử nghiệm vào năm ngoái, với 33 công ty và 903 công nhân đã chuyển sang chế độ làm việc 4 ngày một tuần mà không bị giảm lương. Cuối cùng, không có công ty nào trong số 27 công ty trả lời các câu hỏi tiếp theo từ các nhà nghiên cứu cho biết họ đang nghiêng về hoặc có kế hoạch quay lại thói quen 5 ngày trước đây. Nhìn chung, họ đánh giá trải nghiệm tổng thể của mình là 9/10, dựa trên năng suất và hiệu suất.
Công ty sản xuất hàng tiêu dùng khổng lồ Unilever, nhà sản xuất trà Lipton, xà phòng Dove và kem Ben & Jerry, đã cho phép người lao động ở New Zealand và Australia lựa chọn bốn ngày làm việc mỗi tuần trong suốt hai năm qua.
Nhưng ngay cả một tuần làm việc 5 ngày, 40 giờ phần lớn cũng nhờ vào các công đoàn.
Benedict Hunnicutt, giáo sư tại Đại học Iowa, người đã nghiên cứu lịch sử của tuần làm việc, cho biết các công đoàn là lực lượng chính trong việc thiết lập thực tiễn tiêu chuẩn về tuần làm việc 5 ngày, 40 giờ.
Ông nói: “Nhu cầu đầu tiên của lao động có tổ chức ở Hoa Kỳ là giảm thời gian làm việc. Không còn nghi ngờ gì nữa, đó là nền tảng của phong trào lao động Mỹ.”
Ông cho biết luật đã được đưa ra vào những năm 1930, trong đó đặt ra tiêu chuẩn là 30 giờ làm việc một tuần và được sự ủng hộ rộng rãi.
Hunnicutt cho biết, Tổng thống Franklin Roosevelt ban đầu tán thành luật 30 giờ. “Báo chí nói rằng đó là một thỏa thuận đã được thực hiện,” ông nói. “Mọi người đều cho rằng điều đó sẽ xảy ra và nỗ lực giảm hơn nữa thời gian làm việc trong tuần sẽ tiếp tục.”
Vượt xa mục tiêu 30 hoặc 32 giờ một tuần, các nhà kinh tế thời đó, như John Maynard Keynes, đã dự đoán rằng vào những năm 1980, chế độ làm việc 15 giờ một tuần sẽ trở thành tiêu chuẩn.
Nhưng Hunnicutt cho biết áp lực kinh doanh chống lại dự luật 30 giờ đã giết chết nó. Các công đoàn lao động, sau khi ban đầu tức giận về sự thất bại của dự luật, đã chuyển sang các vấn đề khác.
Ông nói: “Sự đánh đổi của công đoàn là từ bỏ thời gian làm việc ngắn hạn để có mức lương cao hơn.
Hunnicutt cho biết, đại dịch Covid và sự phát triển của hình thức làm việc tại nhà đối với nhiều người lao động đã thổi làn gió mới vào phong trào thúc đẩy thời gian làm việc ngắn hơn trong tuần. Và Fain cho biết các nhà sản xuất ô tô đã đưa một số nhà máy vào “tình trạng nguy kịch”, các thành viên làm việc bảy ngày một tuần và buộc phải làm thêm giờ trong nhiều tháng, khiến nhu cầu rút ngắn thời gian làm việc ngày một gia tăng. Ông cho biết vấn đề về thời gian làm việc ngắn hơn trong tuần sẽ không biến mất, ngay cả khi không có gì thay đổi trong hợp đồng này.
Ông nói: “Phải làm việc bảy ngày một tuần, hoặc trong một số trường hợp, làm việc 12 giờ một ngày với hai hoặc ba công việc chỉ để tồn tại không phải là một ý tưởng hay. Đó không phải là cuộc sống. Và một lần nữa, người lao động phải nắm thế chủ động.”
Bài: Hiếu Võ – Theo CNN
