Không chỉ người Hoa Kỳ lo lắng theo dõi xem liệu Cục Dự trữ Liên bang (Fed) có tăng lãi suất hay Hoa Kỳ có rơi suy thoái hay không; người châu Âu và nhiều quốc gia khác cũng vậy. Khi các mối quan hệ tài chính và thương mại giữa Hoa Kỳ và các đối tác châu Âu vẫn mạnh mẽ hơn bao giờ hết, đồng USD sẽ chiếm lĩnh thị trường và ảnh hưởng lớn tới nền kinh tế châu Âu. Trong tình trạng kinh tế bấp bênh như hiện nay, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cần hành động cẩn trọng hơn để không lệ thuộc quá nhiều vào Fed.
Ngược đường Fed, ECB từng thấp thỏm nỗi lo USD thống trị toàn cầu
Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã cố gắng vạch ra một con đường khác với Fed vào đầu năm ngoái, báo hiệu rằng họ sẽ giữ lãi suất ở mức thấp khi Fed tăng lãi suất mạnh mẽ. Nhưng sau khi đồng Euro trượt giá so với đồng USD, các quan chức ECB đã nhanh chóng đảo ngược hướng đi do lo ngại lạm phát nhập khẩu từ các hàng hóa như năng lượng được lập hóa đơn bằng USD.
Ngược lại, hiện tại, Fed phát đi tín hiệu rằng họ sẽ tạm dừng tăng lãi suất tại cuộc họp chính sách vào tháng 6 để xem liệu mức tăng 5 điểm phần trăm kể từ đầu năm 2022 có làm chậm lại đáng kể nền kinh tế Hoa Kỳ hay không. Điều này có thể khiến các đối tác châu Âu khó tăng lãi suất hơn vài ngày sau đó, bất chấp lạm phát cao.
Maurice Obstfeld, cựu chuyên gia kinh tế hàng đầu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho biết: “Đồng USD vẫn đang đóng vai trò thống trị trong nền kinh tế toàn cầu. Điều ECB làm hồi năm ngoái cho thấy mối lo ngại về tỷ giá hối đoái”.
Đồng USD chiếm chưa đến 60% dự trữ ngoại hối chính thức trong quý II năm ngoái, giảm so với khoảng 72% vào hai thập kỷ trước.
Đồng USD là nguyên nhân ‘lây lan’ tình trạng lãi suất cao từ Hoa Kỳ sang nhiều nước
Ảnh minh họa (Nguồn: Zing)
Theo báo cáo tháng 12 của Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS), mặc dù Hoa Kỳ chiếm khoảng 1/4 sản lượng toàn cầu và chỉ hơn 10% thương mại toàn cầu, nhưng gần một nửa thương mại toàn cầu được lập hóa đơn bằng đồng USD. Trong khi đó, đồng bạc xanh tham gia vào gần 90% giao dịch ngoại hối toàn cầu năm 2022. Ngoài ra, khoảng một nửa số chứng khoán nợ quốc tế và các khoản vay xuyên biên giới được phát hành trên thị trường tài trợ nước ngoài được tính bằng đồng USD. Những điều này khiến việc lãi suất cao bị ‘lây lan’ từ Hoa Kỳ sang nhiều nước khác.
Theo nghiên cứu của ECB, khoảng 1/3 thay đổi về lãi suất thị trường tiền tệ của Hoa Kỳ do Fed thắt chặt chính sách được chuyển sang lãi suất tương đương của Đức. Khi đồng USD tăng giá, các mặt hàng định giá bằng USD như dầu mỏ trở nên đắt đỏ hơn khi tính bằng ngoại tệ. Có thể thấy, lãi suất cao hơn sẽ làm chậm tốc độ tăng trưởng của Hoa Kỳ và nhu cầu đối với các sản phẩm nước ngoài.
Nghiên cứu của ECB cũng cho thấy việc thắt chặt của Fed từ năm 1991 đến năm 2019 đã làm giảm sản lượng công nghiệp, giá cổ phiếu, khoản vay kinh doanh và tỷ lệ lạm phát của khu vực đồng Euro, đồng thời gây áp lực lên thương mại thế giới bên ngoài Hoa Kỳ.
Kinh tế châu Âu bấp bênh, ECB cần cẩn trọng hơn trong mọi hành động
Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (Nguồn: CNN)
Bà Christine Lagarde – Chủ tịch ECB cho biết ECB sẽ không phụ thuộc vào Fed ngay cả khi tiền tệ thế giới bị tác động bởi kinh tế Hoa Kỳ.
Theo IMF, với lãi suất chính sách thấp hơn khoảng 2 điểm phần trăm so với lãi suất của Fed, ECB vẫn có đủ không gian để bắt kịp. Tuy nhiên, việc ECB có tiếp tục thắt chặt tiền tệ hay không sẽ phụ thuộc vào việc Fed có đẩy Hoa Kỳ vào suy thoái hay không.
Thương mại hàng hóa giữa EU và Hoa Kỳ đã tăng lên 86 tỷ USD trong tháng 3, tăng khoảng 8% so với một năm trước đó. Theo dữ liệu từ Cục điều tra dân số, thương mại hàng hóa của Mỹ với Trung Quốc đã giảm khoảng 1/4 trong cùng kỳ, xuống còn 45 tỷ USD trong tháng 3.
Nếu Hoa Kỳ rơi vào suy thoái trong những tháng tới, tình hình nhập khẩu của nước này có thể sẽ giảm, chỗ dựa tăng trưởng quan trọng đối với châu Âu có nguy cơ biến mất.
Tuy nhiên, đồng USD có thể sẽ suy yếu, làm giảm giá năng lượng châu Âu và lạm phát nhập khẩu. Nhìn chung, việc Mỹ ‘hạ cánh’ khó khăn có thể sẽ khiến cuộc sống của người châu Âu trở nên khó khăn hơn nhưng có khả năng dễ dàng hơn đối với ECB.
Kinh tế châu Âu đang ở trong tình trạng khá bấp bênh, do đó ECB cần phải thận trọng hơn ngay cả khi có thể kiểm soát lạm phát bằng áp lực chính trị.
Giang Nguyễn (Theo Wall Street Journal)
